Gaan onze F-16's binnenkort voor Oekraïne vliegen?

Ons land kocht oorspronkelijk 160 F-16's mono en duozitters aan. Daarvan zijn er, na decennia inzet, nog een 50-tal operationeel. 

Die toestellen worden intensief gebruikt, uiteraard voor de bescherming van het Belgisch-Nederlandse luchtruim maar ook recent in de strijd tegen IS of aan de NAVO-oostflank. 

Eind dit jaar komt de eerste F-35 toe. We bestelden er 34. De uitfasering van de F-16, die al even bezig is, komt daarmee in een nieuwe fase. 

Het is dus ten vroegste begin 2024 dat ons land zou kunnen beginnen denken aan het doneren van onze F-16's, en dan nog gefaseerd (want instroom F35 is gefaseerd). Ervoor is onmogelijk wegens de noodzaak om zelf die capaciteit te kunnen inzetten.

De F-16 toestellen zijn eigenlijk einde levensduur, wat ook de reden voor hun vervanging door F-35 was. Hen langer in NAVO-dienst houden zou leiden tot bijzonder grote investeringen. Destijds werd beslist deze niet te doen en uit te kijken naar nieuwe toestellen van de 5e generatie jachtvliegtuigen. 

Echter is het nog maar de vraag of dit argument ook geldt voor het doorsturen naar Oekraïne. In een oorlogssituatie en gelet op de dringende noden en de lager ingeschatte operationele levensduur door oorlogsrisico's is de inschatting anders. Anders gezegd maar te kort door de bocht: de F-16s gaan niet uit de lucht vallen door hun ouderdom, ze zouden kunnen ingezet worden en er veel geld in steken zou, gelet op de risico's van de oorlog, ook niet zinvol zijn. 

Hoe dan ook is ook voor het doorsturen (cf. de Leopard 2-tanks en Duitsland) de goedkeuring van de Verenigde Staten nodig. Momenteel is daar geen duidelijkheid over. 

Eveneens essentieel is dat één van de kernvoorwaarden van de militaire steun aan Oekraïne recht blijft: de geleverde wapens mogen niet gebruikt worden om overal in Rusland aanvallen te gaan uitvoeren, om verdere escalatie te vermijden. Ik steun deze voorwaarde. Het is inderdaad eenvoudiger om met een jachtvliegtuig, eerder dan met een tank, ver in Rusland doelwitten te bestoken. Dus die rode lijn moet duidelijk zijn en blijven. 

Tot slot, uiteraard zeer belangrijk als we spreken over vliegtuigen, is training. Overstappen van Sukhoi of MiG (de twee meest gebruikte jagers door de Oekraïners) naar F-16 is niet zomaar van automerk veranderen of eens een wagen met een automatische versnelling huren. Jachtvliegtuigen zijn bijzonder complexe instrumenten. Echter is dit een belangrijk element: Polen, de trouwste bondgenoot van Oekraïne, mixt nu al MIG-29 en F-16 in haar luchtmacht. De kans dat Oekraïne zeer actief meekijkt en al leert is dus groot. 

Wordt ongetwijfeld vervolgd!